Waar de zon ondergaat

Het Arabische woord Maghrib betekent : ‘waar de zon ondergaat’, of ‘westen’. Het is de meest westelijke regio van de Arabische / Islamitische wereld.
Tot de Maghreb behoren Marokko en de betwiste Westelijke Sahara, Algerije, Tunesië, Mauritanië en Libië. In het Arabisch wordt Al-Maghrib ook gebruikt als benaming voor Marokko.

De Maghreb is al eeuwenlang een kruispunt van culturen: tussen Oost en West, tussen Noord en Zuid. De oorspronkelijke Afrikaanse volkeren ondergingen in de oudheid al de invloeden van het oude Egypte en Fenicië. Later maakt het gebied ook deel uit van het grote Romeinse rijk. Vanaf de 7e eeuw en de opkomst van de Islam werd de Maghreb grotendeels gearabiseerd. Tijdens de Andalusische periode van de 8e tot de 15e eeuw was er een levendige uitwisseling tussen de Spaanse en Noord-Afrikaanse cultuur. Later kwamen Libië, Tunesië en Algerije in handen van het Osmaanse rijk. Tenslotte werd het gebied in de 19e en 20e eeuw gekoloniseerd door Frankrijk, Spanje (Westelijke Sahara) en Italië (Libië).

Vrije mensen

De oorspronkelijke bewoners van Noord-Afrika zijn de Berbers of Imazighen (‘vrije mensen’). De Imazighen hebben hun etnische, taalkundige en culturele eigenheid altijd hardnekkig verdedigd. Hoewel ze vrij snel zijn toegetreden tot de Islam, behielden ze hun eigen cultuur en integreerden de Islam in eigen gebruiken en leefgewoonten.
De Arabisering van de Maghreb is pas echt doorgedrukt door de Arabisch-nationalistische regimes van na de kolonisatie, gedurende de tweede helft van de 20e eeuw. De Berberse taal en cultuur werden grotendeels verboden of sterk gemarginaliseerd.
Voornamelijk in Marokko en Algerije krijgen de Imazighen de laatste jaren weer erkenning en kan hun cultuur verder bloeien.
De Berbercultuur is voor een groot stuk een mondelinge cultuur, en uit zich in verhalen, zang, muziek, en dans.  Maar ook in kleding, textiel, tatoeages, sieraden en aardewerk worden symbolen van de Amazigh-identiteit verwerkt. Het zijn de vrouwen die deze voorwerpen vervaardigen. Muziek en dans worden zowel door mannen als door vrouwen beoefend.

Maghreb-dans

Amana Dance Theatre verdiept zich vandaag hoofdzakelijk in dansen uit Marokko, Algerije en Tunesië. Muziek en dans in deze landen is verbonden met Afrika en de Imazighen, met de Arabische en Turkse cultuur, en met het middeleeuwse Andalusia.

• Berberdansen (uit verschillende streken) zijn meestal uitdrukkingen van de identiteit van een groep. Ze hebben veelal een ritueel karakter en symboliseren de verbinding van de mens met de natuur en de vruchtbaarheid van de aarde, en met de eeuwige cirkel van leven en dood.
• Dansen van woestijnbewoners zoals Touareg, Sahraoui en Bedoeienen hebben ook dikwijls een groot ‘trance’ of ‘katharsis’ gehalte.
• Arabo-Andaloesische dansen uit de noordelijke steden zijn verbonden met de rijke Moorse cultuur en prachtige poëzie.
• Populaire en modernere (stedelijke) dansen zoals (Marokkaanse) Shaabi en (Algerijnse) Raï behoren tot de Maghrebijnse feestcultuur.

In de muziek wordt elk ritueel een feest, en anderzijds draagt elke feestmuziek de herinnering van een ‘diepere’ betekenis. Zo wordt dansen een vreugde die ieders essentie raakt.

In tegenstelling tot buikdans zijn de Maghrebdansen nooit echt opgenomen in de cabaret- of showdance wereld. Daardoor hebben zij nog steeds een erg authentiek karakter, ze zijn niet ‘gecultiveerd’, opgesmukt of vervormd om tegemoet te komen aan de eisen van het podium. De dansen worden vandaag nog steeds actief gedanst binnen de verschillende gemeenschappen. Ze worden ook getoond aan de eigen bevolking of aan toeristen, niet als louter entertainment  maar als een vorm van volkscultuur.